Herkes yalan söyleyebilir. Fakat altında yatan nedenler değişebilir.Yalan söylemenin sebepleri iyi hissetmek, eleştiriden kaçmak, gerçek söylendiğinde yaşanacak cezadan çekinmek, başkaları tarafından onaylanma ihtiyacı , gerçekten zarar göreceğini düşünmek ya da çıkar sağlamak olabilir. Kimi kişiler sohbetlerine renk katmak için ya da gerçeği söylediğinde çözümsüz kalacağını hissettiğinde masum yani çıkarı olmayan yalan söylerken kimi kişiler patolojik yalancı da denilen fayda elde etmek amacıyla yalan söyleyenlerdir.
Yalan söylemek tek bir tip kişiliğin özelliği değildir antisosyal, histrionik, narsisistik, borderline ve kompulsif kişilik bozukluklarına sıklıkla eşlik eder.
Halk arasında yalan söyleme hastalığı diye anılan hastalığın Psikoloji bilimindeki adı mitomanidir. Mitomani hastalığına yakalanmış olan kişilere de mitoman denir.
Mitomani nasıl gelişir?
Mitomani psikiyatrik hastalıklar sınıflandırmasında ayrı bir tanı olarak geçmemektedir . Mitomani hastaları başlangıçta toplum içinde statü kazanmak, ilgi çekmek gibi bazı kazanımlar elde etmek için yalan söyler. Ancak zaman geçtikçe kendilerini ve yalanlarını kontrol edemez hale gelir ve kendi yalanlarına kendileri de inanmaya başlar. Ancak bazı hastalıkların bir bulgusu olabilmektedir. Bu hastalıklar:
- Bipolar bozukluklar
- Dikkat eksikliği sendromu
- Dürtü kontrol problemleri
- Madde bağımlılığı
- Sınırda kişilik
- Narsistik kişilik bozukluğu
- Takıntı bozuklukları
MİTOMANİ HASTALIĞINA NE YOL AÇAR?
Mitomani hastalığının birçok nedeni olsa da asıl nedeni kişinin çocukluğunda şahit olduğu yalanlardır. Kişi çocukluk döneminde sürekli olarak ebeveynlerini izler ve onları doğrularıyla, yanlışlarıyla kendine model olarak alır. Bu bakımdan çocukların ebeveynlerinin yalan söylemelerine şahit olması onların ileriki yaşlarda yalan söylemesine ve yalan söylemeyi daha da ileriye taşıyarak yalan söyleme hastalığına yakalanmasına neden olabiliyor.